اثر روحى روزه آن است که سبب تقوا و پرهیزگارى در انسان روزهدار مىشود . باید دانست که روزه تاثیر بزرگى در صحتبدن انسان دارد، چرا که روزه براى استراحت دستگاه گوارش خصوصا معده و رودهها و منظم کردن ترشحات معده و ترتیب دادن به اعمال هضم، بسیار مفید مىباشد و دانشمندان حیوانشناس گفتهاند، حتى حیوانات هم از روى غریزهى خدادادى گاهى روزه مىگیرند، از جمله در درندگان از قبیل شیر و پلنگ و ببر ملاحظه شده که هفتهاى یک روز از خوردن هرگونه غذا خوددراى مىکنند . خلاصه این که روزه تاثیرات روحى و اخلاقى و جسمى فراوانى دارد . باید گفت که در قدیم اطبا به امساک و خوددارى از خوردن و آشامیدن خیلى اهمیت مىدادند و به وسیلهى آن خیلى از امراض را معالجه نمودند و در طب جدید، نام امساک و پرهیز را رژیم غذایى گزاردهاند و این همان روزه است که به نامهاى مختلف نامیده مىشود .
علماى روان شناس جدید، روزه را یکى از بهترین عوامل صحتشمردهاند . پرفسور وکتور پوشر فرانسوى مىگوید: روزه بهترین وسیله براى تندرستى مىباشد .
باید گفت که روزه در معالجهى اغلب امراض، مفید و در پارهاى از بیمارىها علاج منحصر به فرد مىباشد و اگر هم منحصر به فرد نباشد، انصافا بهترین و سهلترین روش معالجه است .
اما فواید روزه به طور اختصار:
1 . در مورد اختلال حاد و مزمن رودهها و در هنگامى که فرمانتاسیون و تخمیرات معده و روده بیمار را دچار دلدردهاى شدید مىکند .
2 . هنگام زیاد شدن وزن بدن که معمولا ناشى از پرخورى و کمحرکتى است .
3 . در بیماران مبتلا به فشار خون .
4 . در بیمارى دولاب و مرض قند (1) .
در کشورهاى اسلامى اغلب مسؤولین نظم اجتماع، با آمار و ارقام ثابت کردهاند که در ماه رمضان تعداد جرایم، نزاعها، کشتارها و جنایات به حداقل مىرسد (2) .
در روزه گرفتن دو فایده منظور شده است:
1 . حفظ الصحهى بدن 2 . تزکیهى نفس و تربیت روح (3) .
قرآن در فلسفهى روزه مىفرماید «لعلکم تتقون» (تا شاید پرهیزکار شوید)
و حضرت على ( علیه السلام) مىفرماید: «والصیام ابتلاء لاخلاص الخلق» (روزه براى آزمایش اخلاص مردم واجب گشت) (4)
حضرت زهرا ( علیها السلام) مىفرمایند: براى آن است که دلهاى شما تزکیه و پاک و با صفا گردد . و تیرگىهارا از آن بزداید و روح انسان رابراى مقاومتشایسته آماده سازد . (5)
چرا بنا بر روایتى روزه مهمتر از نماز است؟
از این جهت که زن در حال حیض و نفاس هم نماز و هم روزه راترک مىکند، ولى بعدا فقط باید روزه را قضا کند و دیگر این که اگر کسى علنا نماز نخواند، حدشرعى ندارد، ولى اگر روزه را علنى خورد، حد بر اوجارى مىشود .
دیگر اینکه خداوند مىفرماید: «انااجزى به» یا «انااجزى به» یعنى من پاداش روزه را مىدهم، یا من پاداش روزهى روزهدار هستم در حالى که دربارهى نماز چنین چیزى نفرموده است .
چرا خداوند شصت روز روزه را کفارهى خوردن یک روزه قرار داده است؟
باید گفت که منظور از مساوات میان «گناه» و «کیفر» مساوات عدد نیست، بلکه کیفیت عمل را نیز باید در نظر گرفت . خوردن یک روزهى ما رمضان با آن همه اهمیتى که دارد، مجازاتش تنها یک روز کفاره نیست، بلکه باید آنقدر روزه بگیرد که به اندازهى احترام آن یک روز ماه مبارک شود; به همین دلیل در بعضى از روایات آمده است که کیفر گناهان در ماه رمضان بیش از سایر ایام است و ثواب اعمال نیک هم بیشتر است، تا آنجا که مثلا یک ختم قرآن در این ماه، برابر هفتاد ختم قرآن در ماههاى دیگر است . (6)
چرا واجب شده است که در سال سى روز (ماه رمضان) روزه بگیرند؟
روایت است که وقتى حضرت آدم ( علیه السلام) در بهشت از درختى که نهى شده بود، تناول کرد، تا سى روز آن غذا در شکمش بود، به همین دلیل خداوند بر بندگان و فرزندان حضرت آدم تا روز قیامت واجب نمود تا سى روز را در سال روزه بگیرند . (7)
منابع:
1 . دکتر براى همه ص 50 - 51
2 . مصباح الشریعه، ص 290
3 . ستارگان درخشان، ج 10 ص 195، محمدجواد نجفى
4 . نهج البلاغه کلماتى قصار، ص 1197
5 . رنجها و فریادهاى فاطمه، ص 190
6 . تفسیر نمونه، ج 6، ص 57
7 . سرالصلواة امام خمینى
